Rijden zonder rijbewijs

1. Rijden zonder houder van een geldig rijbewijs

Rijden met een vervallen rijbewijs

Ten eerste mag het rijbewijs niet vervallen zijn. De geldigheid van het rijbewijs is afhankelijk van de type dat je hebt (in de vorm van een bankkaart of een papieren versie).

Het rijbewijs in de vorm van een bankkaart is geldig voor een periode van 10 jaar. De vervaldatum staat hierop uitdrukkelijk vermeld. Komt de vervaldatum dichtbij, moet je een vernieuwing vragen bij de gemeente. Hoewel er in de praktijk een herinneringsbrief wordt verzonden, is het je eigen verantwoordelijkheid om tijdig het rijbewijs te verlengen.

Papieren rijbewijzen hebben daarentegen geen vervaldatum. Zij blijven geldig tot 2033. Pas dan zal het bankkaartmodel verplicht worden en zullen alle papieren rijbewijzen ingeleverd moeten worden.

Thans zijn er plannen om rijden met een vervallen rijbewijs lichter te bestraffen (wetsvoorstel van 16 maart 2023). De reden is dat een administratieve vergetelheid niet dermate zwaar mag worden bestraft. Het voorstel houdt in dat het rijden met een vervallen rijbewijs enkel kan leiden tot een geldboete van 80 EUR tot 4.000 EUR.
 

Rijbewijs geldig voor het voertuig

Het rijbewijs moet ook betrekking hebben op de juiste categorie van het voertuig dat je bestuurt. Is dit niet het geval, dan zal er opnieuw sprake zijn van rijden zonder geldig rijbewijs.

Zo heb je voor het rijden met een voertuig met een aanhangwagen van meer dan 750 kg een rijbewijs BE nodig. Heb je enkel een rijbewijs B, dan volstaat dit niet. Een ander voorbeeld betreft het opdrijven van een scooter, zodat deze sneller rijdt dan wettelijk toegelaten. Het opdrijven ervan heeft tot gevolg dat je over een rijbewijs AM moet beschikken als je met een bromfiets klasse A sneller rijdt dan 25 km/u.
 

Rijden met een attest van verlies of diefstal

Ben je je rijbewijs verloren of is dit gestolen? Dan moet je zo snel mogelijk hiervan aangifte doen bij de politie. Na deze aangifte krijg je een "attest van verlies of diefstal". Je krijgt tevens een formulier mee om een nieuw rijbewijs aan te vragen bij je gemeente.

Belangrijk om te noteren is dat het afgeleverde attest van verlies of diefstal het rijbewijs niet vervangt, zelfs niet tijdelijk. Tot zo lang je geen nieuw rijbewijs hebt bekomen, mag je niet meer rijden.
 

Rijbewijstoerisme

Het zogenaamde fenomeen van rijbewijstoerisme heeft vooral betrekking op de rijbewijzen C en CE. In de praktijk is het soms gemakkelijker (en goedkoper) om een dergelijk rijbewijs te behalen in een ander land (meestal land van oorsprong) dan in België.

Verblijf je in België gedurende meer dan 185 dagen, dan ben je nochtans verplicht om een rijbewijs in België te behalen. Zo niet zal het buitenlands rijbewijs niet erkend worden en beschik je niet over een geldig rijbewijs.

2. Welke boete voor rijden zonder rijbewijs?

Je riskeert hiervoor een gevangenisstraf van 8 dagen tot 2 jaar en/of een geldboete van 1.600 EUR tot 16.000 EUR. Daarnaast kan de politierechtbank een rijverbod van minstens 8 dagen tot maximum 5 jaar opleggen.

Jonge bestuurders zullen steeds een rijverbod krijgen. Bovendien zullen zij hetzij een praktisch examen, hetzij een theoretisch examen met succes moeten afleggen vooraleer het rijbewijs teruggegeven mag worden.

Bega je een nieuwe overtreding binnen de drie jaar, is er sprake van wettelijke herhaling. De straffen worden verdubbeld met een minimumgevangenisstraf van 16 dagen en een minimumgeldboete van 3.200 EUR. De rechtbank zal ook een rijverbod van minstens 3 maanden moeten uitspreken en de teruggave van het rijbewijs afhankelijk maken van het slagen van de vier herstelexamens en -onderzoeken.

Tot slot zal het rijden zonder geldig bewijs een impact hebben op je verzekering. Zo ben je niet meer verzekerd voor je eigen schade wanneer je een ongeval veroorzaakt. Keert de verzekeraar een schadevergoeding uit aan het slachtoffer, zal de verzekeraar het recht hebben om deze schadevergoeding terug te vorderen van jou.

3. Verwante overtredingen

Naast het rijden zonder geldig rijbewijs zijn er nog andere verwante overtredingen. We overlopen een aantal van deze overtredingen.
 

Rijden zonder het rijbewijs bij zich te hebben

Naast houder van een geldig rijbewijs moet je steeds het rijbewijs op zak hebben wanneer je een voertuig bestuurt. Wordt er bij een verkeerscontrole vastgesteld dat je je rijbewijs niet bij hebt, zal je doorgaans een proces-verbaal van waarschuwing ontvangen indien er geen andere overtredingen werden vastgesteld. Een dergelijke overtreding is strafbaar met een geldboete van 80 EUR tot 4.000 EUR.
 

Weigeren het rijbewijs te tonen

Elke bestuurder is verplicht het rijbewijs te vertonen op vraag van een bevoegde ambtenaar, zoals de lokale of federale politie. Weiger je dit toch, kan je bestraft worden met een geldboete van 80 EUR tot 4.000 EUR.
 

Toevertrouwen van een voertuig aan een persoon zonder geldig rijbewijs

Leen je jouw voertuig uit aan een gezinslid of een vriend waarvan je weet dat deze persoon geen rijbewijs heeft, dan kan je zelf ook bestraft worden. Het toevertrouwen van een voertuig in die omstandigheden vormt een afzonderlijk misdrijf en kan leiden tot een geldboete van 800 EUR tot 8.000 EUR.
 

Rijden spijts verval

Het rijden spijts verval (tijdens een rijverbod) mag niet worden verward met het rijden zonder geldig rijbewijs. Een dergelijke overtreding wordt zwaarder bestraft, nl. met een gevangenisstraf van 15 dagen tot 2 jaar en/of een geldboete van 4.000 EUR tot 16.000 EUR. Bovendien geldt er een verplicht rijverbod van 3 maanden tot zelfs levenslang.
 

Terugkommoment voor beginnende bestuurders

Voor Vlaanderen geldt er een specifieke regeling voor beginnende bestuurders die recent hun definitief rijbewijs B hebben behaald. Zij moeten na het behalen van dit rijbewijs verplicht deelnemen aan een opleiding van 4 uur. Dit is het zogenaamde terugkommoment. Deze opleiding moet je binnen de 6 tot 9 maanden volgen na het behalen van het rijbewijs B.

Wat indien je deze opleiding niet of laattijdig volgt? Op zich heeft dit geen gevolgen voor de geldigheid van het rijbewijs, maar het vormt wel een afzonderlijk misdrijf. Deze overtreding kan leiden tot een strafrechtelijke geldboete van 400 EUR tot 4.000 EUR. Wordt er geen strafvervolging opgestart, kan je een bestuurlijke geldboete van maximum 4.000 EUR oplopen.

Verwante artikelen

Een rijverbod, what's in a name?

Rijden onder invloed

Veroordeeld, wat nu?