Veroordeeld, wat nu?

1. Veroordeeld: definitief of niet?

Hoewel je veroordeeld bent, is een veroordeling niet definitief. Je kan tegen het vonnis binnen de dertig dagen hoger beroep instellen indien je niet akkoord gaat met je veroordeling. Belangrijk om te weten is dat gedurende de beroepsprocedure de opgelegde boetes niet kunnen worden uitgevoerd. Hoger beroep stel je in via een grievenformulier.

Hoger beroep instellen is echter niet zonder risico. Zo beschikt het openbaar ministerie over de mogelijkheid om hoger beroep in te stellen ('volgappel'). Het openbaar ministerie kan in dat geval een hogere boete vorderen voor de rechtbank. Was er een burgerlijke partij aanwezig, kan ook de burgerlijke partij in graad van beroep een hogere schadevergoeding vragen of bekomen. Best is dus dat je voorafgaand een advocaat raadpleegt die de slaagkansen van een beroep beter kan inschatten.

Was je afwezig en werd je bij verstek veroordeeld, kan je bovendien ook verzet instellen. Verzet wordt ingesteld via een dagvaarding, zodat de tussenkomst van een gerechtsdeurwaarder noodzakelijk is. De termijn om verzet in te stellen bedraagt vijftien dagen vanaf de datum van kennisname van de betekening van het verstekvonnis.

Dezelfde rechtbank zal de zaak opnieuw moeten behandelen bij verzet. In de eerste plaats zal de rechtbank nagaan of het verzet ontvankelijk is. Je zal immers moeten aantonen dat je geen kennis had van de oorspronkelijke dagvaarding (bv. omdat deze aan een andere persoon betekend werd) en/of omdat je op de zitting niet aanwezig kon zijn wegens overmacht of een gegronde reden (bv. ziekte). Kan je dit bewijs niet leveren, zal de rechtbank het verzet onverbiddelijk afwijzen. Ook bij het instellen van verzet is een voorafgaand advies van een advocaat dus aangewezen.

2. Welke vormen van veroordeling?

De lichtste vorm van "veroordeling" is een zogenaamde opschorting, al dan niet met probatievoorwaarden (probatie-opschorting). De rechtbank spreekt geen veroordeling uit, maar verklaart de feiten wel als bewezen. Je wordt nog wel veroordeeld tot de gerechtskosten. Was er een slachtoffer, kan je daarnaast ook worden veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding. Indien je gedurende een proeftermijn, bepaald door de rechtbank, nieuwe misdrijven pleegt, zal de opschorting kunnen worden herroepen.

Daarnaast kunnen de straffen worden opgelegd met uitstel, geheel of gedeeltelijk. Net als bij een opschorting kan het uitstel gekoppeld zijn met probatievoorwaarden (probatie-uitstel). Ook het uitstel is afhankelijk van een proeftermijn, bepaald door de rechtbank. De gevangenisstraf (hoewel uitzonderlijk in verkeerszaken), de geldboete en het rijverbod kunnen worden opgelegd met uitstel. Het gedeelte dat met uitstel is uitgesproken, kan worden herroepen indien je tijdens de proeftermijn nieuwe misdrijven pleegt.

De herroeping van de opschorting of het uitstel hangt af van het openbaar ministerie. Slechts wanneer het openbaar ministerie beslist om over te gaan tot herroeping, zal je hiervoor een afzonderlijke dagvaarding ontvangen. De rechtbank zal zich opnieuw moeten uitspreken over een effectieve straf.

Voortaan is het vonnis te raadplegen op de website van justonweb. Per e-mail krijg je hiervoor een melding. Heb je geen advocaat en beschik je niet over een e-mailadres, word je per post verwittigd, samen met de instructies om het vonnis te consulteren.

3. Wanneer moet ik de geldboete en de gerechtskosten betalen?

In de eerste plaats moet het vonnis definitief is. Dit is het geval wanneer de termijnen voor hoger beroep en verzet verstreken zijn, zodat geen verzet of hoger beroep meer mogelijk zijn. Heeft een partij hoger beroep of verzet ingesteld, zal de invordering maar plaatsvinden wanneer de beroepsprocedure of de verzetsprocedure beëindigd is. Pas daarna zal het openbaar ministerie het vonnis uitvoeren. In de praktijk duurt het bijgevolg een aantal maanden vooraleer je de geldboete en de gerechtskosten moet betalen.

Het is de FOD Financiën die instaat voor de invordering van van de geldboete en de gerechtskosten. Per post ontvang je een overschrijvingsformulier van de FOD Financiën, dienst Inning & Invordering. Heb je financiële problemen, kan je altijd een afbetalingsplan vragen. Meer informatie vind je terug op de website van de FOD Financiën. Weet dat ook bepaalde rechtsbijstandsverzekeraars de gerechtskosten zullen terugbetalen. Informeer je hierover bij je verzekeraar of makelaar.

4. Geldt mijn rijverbod onmiddellijk?

Eén van de meest gestelde vragen is of het opgelegde rijverbod onmiddellijk geldt vanaf de uitspraak. Het antwoord hierop is vrij eenvoudig: nee. Ook hier geldt de regel dat het vonnis eerst definitief moet zijn vooraleer het rijverbod kan ingaan. Bovendien zal je hiervan op officiële wijze kennis krijgen via een specifieke brief, zijnde een 'kennisgeving met het oog op tenuitvoerlegging van een verval van het recht tot het besturen van een voertuig'.

In de praktijk zal deze kennisgeving gebeuren via de wijkagent. Vanaf dat moment heb je vier werkdagen de tijd om het rijbewijs in te leveren bij de griffie van het gerecht dat het rijverbod heeft uitgesproken. Na deze periode gaat het rijverbod automatisch in, ongeacht of je jouw rijbewijs hebt ingeleverd. Het niet-inleveren of het laattijdig inleveren vormt een afzonderlijk misdrijf en wordt gestraft met een minimumgeldboete van 1.600 EUR en een facultatief rijverbod van minstens acht dagen.